Biodiversiteit en klimaatadaptatie
Over bloemetjes en de bijtjes
De natuur, biodiversiteit, het klimaat en de gezondheid van de mens zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De verschillende soorten op aarde houden de natuur in balans. Biodiversiteit is de verscheidenheid aan leven in een bepaald gebied. Het bevat alle soorten planten, dieren en micro-organismen, maar ook de genetische variatie binnen die soorten en de variatie aan ecosystemen waar zij deel van uitmaken. Deze ecosystemen zorgen ervoor dat wij als mens op deze aarde kunnen leven.
Wereldwijd maar ook in Europa en Nederland is een sterke afname zichtbaar van de biodiversiteit. Deze ontwikkeling wordt versterkt door klimaatverandering. Het Living Planet Report van het Wereld Natuur Fonds laat zien dat sinds 1970 de populatiegrootte van vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen wereldwijd met gemiddeld 68% is afgenomen – door toedoen van de mens. Herstel van de stabiliteit van de aarde begint bij het herstellen van de biodiversiteit. Doen we dat niet, dan is die stabiliteit en onze veiligheid binnen honderd jaar verdwenen.
KPN zet zich in voor het versterken van de biodiversiteit. Dit doen we op en rondom tientallen van onze panden en locaties door het creëren van groene daken, inzaaien van inheemse bloemenweides en ophangen van nestkastjes met faunasensoren. Zelf ook wat doen? Doe mee aan de Nationale Bijentelling en onderzoek hoe biodivers jouw eigen omgeving is door de wilde bijen in je tuin, balkon of ander groen plekje in de buurt te tellen. Onze infrastructuur die door het hele land loopt, biedt hier namelijk mooie kansen voor. Veel maatregelen die de biodiversiteit versterken, helpen ook bij klimaatadaptatie. Door klimaatverandering is het namelijk nodig om onze omgeving aan te passen. Zo zorgen de huidige harde regenbuien voor overstromingen, bebouwde omgevingen houden teveel warmte vast en hittegolven zorgen voor uitdroging van de natuur. Om in de toekomst erger te voorkomen, is het belangrijk dat we nu maatregelen nemen.
Groene daken bieden veel voordelen: ze gaan langer mee, besparen veel energie, passen beter in de omgeving én stimuleren biodiversiteit.Op steeds meer plaatsen in ons netwerk leggen we groene daken aan op onze wijkcentrales, zoals in Arnhem. Het nieuw dak bestaat uit een gerecyclede bitumenlaag bedekt met sedum. Deze vetplantjes vormen een isolatielaag en beschermen tegen zon, regen en grote temperatuurverschillen. Groene daken bieden veel voordelen: het gaat langer mee, bespaart veel energie, past beter in de omgeving én stimuleert biodiversiteit. Het sedum trekt tal van insecten aan zoals veel hommels en bijen. Die zijn verantwoordelijk voor de kruisbestuiving van planten. Een diversiteit aan planten trekt weer meer vogels, vlinders en andere insecten aan.
Door klimaatdata weten we dat de Arnhemse wijkcentrale zich op een stedelijk hitte-eiland bevindt. Dat betekent dat de temperatuur er relatief hoog wordt en er een verhoogd risico is op wateroverlast. Een groen dak is een mooie vorm van klimaatadaptatie. Het sedum houdt namelijk het water bij regen langer vast. Zo wordt de kans op wateroverlast verkleind en de omgevingstemperatuur verlaagd. De warmte van de zon wordt opgenomen en niet gereflecteerd. Maar ook in de centrale is de temperatuur bij warm weer tot 5 graden lager dan met een gewoon dak. In de zomer is er minder koeling nodig en wordt er dus minder energie verbruikt. Hoe groot het effect in de centrale precies is op de temperatuur en het energieverbruik, wordt goed in de gaten gehouden.
Het groene dak sluit aan bij de ambitie en de plannen van KPN om samen met Groene Netten een Ecologische Hoofdinfrastructuur te ontwikkelen en de infrastructuur in te zetten voor het versterken van de biodiversiteit.
Ecologische Hoofdinfrastructuur
Groene Netten
KPN neemt deel in Groene Netten. Dit is een samenwerkingsverband tussen acht grote infrastructuurbeheerders in Nederland: Alliander, Enexis, Gasunie, KPN, ProRail, Rijkswaterstaat, Stedin en Tennet. Gezamenlijk ontwikkelen zij een Ecologische Hoofdinfrastructuur op een groot deel van de bijna 1.000 km2 aan oppervlaktes die deze partijen beheren. Dit landschap van de infrabeheerders zal als basis dienen voor de Biodiversiteit Kansenkaart. Het hoofddoel is om het gebied maximaal in te zetten voor het versterken van biodiversiteit, zowel stedelijk als landelijk. De Vlinderstichting en Naturalis helpen bij het verder vormgeven van dit plan.
Beschermde diersoorten monitoren
Faunasensor
De Faunasensor is een nieuw ontwikkelde dienst van Arcadis en KPN waarmee voor het eerst in Nederland beschermde diersoorten via Internet of Things worden gemonitord. De sensoren in vogel- en vleermuiskasten meten 24 uur per dag alle bewegingen. Ze zijn verbonden met ons landelijk dekkende LoRa-netwerk dat kleine hoeveelheden informatie kan uitwisselen tussen objecten en systemen. Alle data is online uit te lezen via een speciaal ontwikkeld dashboard.
Door de slimme sensor kunnen monitoring en inspecties van ecologen in het veld voor een groot deel op afstand worden gedaan. Ook komt er een schat aan data vrij door het nu 24/7 kunnen meten. Deze data is weer te gebruiken voor verbeterde kastontwerpen of oriëntatie van de kasten. Maar ook populaties kunnen op grotere schaal in kaart worden gebracht.
Wet Natuurbescherming
De natuur en verduurzaming staan elkaar soms in de weg. Zo moeten door de energietransitie tot 2030 zo’n 1,5 miljoen huurwoningen worden gerenoveerd. Dat kan slechts op één voorwaarde; beschermde diersoorten zoals vleermuizen, gierzwaluwen en huismussen moeten na de renovatie of herbouw weer een verblijfplaats krijgen. Bouwbedrijven moeten aantonen dat de verblijfplaatsen ook écht worden gebruikt en de provincie handhaaft dit.
Een voordeel van het werken met de Faunasensor ligt vooral in de wettelijke monitoringsplicht. De Wet natuurbescherming dwingt af dat er voor de start van zo’n renovatie maatregelen moeten komen om de gevestigde diersoorten te beschermen. En dus inspecteren ecologen in het veld jarenlang of de maatregelen ook effect hebben.
Veel woningbouw- en renovatieprojecten lopen nu vertraging op omdat de omgang met beschermde diersoorten niet op de juiste wijze is geborgd. Deze innovatie met een slimme sensor maakt het mogelijk bouw- en renovatieplannen te versnellen.